درمان شوپنهاور نوشته اروین د.یالوم با ترجمه ی سپیده حبیب

کتاب “درمان شوپنهاور” ترجمه ای از کتاب “The Schopenhauer Cure” نوشته ی “اروین د.یالوم” (Irvin D. Yalom) است که توسط “نشر قطره” و با ترجمه ی “سپیده حبیب” منتشر شده است.

اروین د.یالوم – استاد بازنشسته ی روانپزشکی دانشگاه استنفورد، روان درمانگر اگزیستانسیال و گروه درمانگر – در این کتاب نیز هم چون رمان “وقتی نیچه گریست” با زبان سحرانگیز داستان، به معرفی اندیشه های پیچیده ی فلسفی و توصیف فنون روان درمانی و گروه درمانی می پردازد.

درون‌مایه‌ی کتاب

یالوم در رمان درمان شوپنهاور تصور می کند فیلسوف معاصری به نام فیلیپ که فردی منزوی و نوعی رونوشت شوپنهاور است، به یکی از گروه های درمانی روان درمانگر مشهوری به نام جولیوس وارد می شود که خود به دلیل رویارویی ناگهانی با سرطان – و مرگ خویش – به مرور دوباره‌ی زندگی و کارش نشسته است. فیلیپ آرزو دارد با به کارگیری اندیشه های شوپنهاور، به یک مشاور فلسفی بدل شود و برای این منظور نیازمند سرپرستی جولیوس است. ولی جولیوس می خواهد به کمک اعضای گروه به فیلیپ بقبولاند که این ارتباط انسانی ست که به زندگی معنا می بخشد؛ کاری که هیچ کس برای شوپنهاور تاریخی نکرد.

دکتر اروین یالوم در مورد این کتاب چنین می نویسد:

می خواستم نه تنها قهرمان داستان من با مرگ خویش کنار بیاید، بلکه به مراجعان خود نیز کمک کند تا با مرگ مواجه شوند. دلیل انتخاب و معرفی موضوع مرگ در فرایند روان درمانی به سال هایی باز می گردد که با بیماران سرطانی درمان ناپذیر کار می کردم. بیماران زیادی را دیدم که در مواجهه با مرگ پژمرده نشدند بلکه برعکس دچار تغییراتی اساسی شدند که تنها می توان آن را رشد شخصیت، پختگی یا پیشرفت خردمندی نامید. آن ها در اولویت های زندگی خود تجدید نظر کردند، موضوعات روزمره را ناچیز می شمردند، از داشته های مهم خود مانند کسانی که دوستشان دارند، از تغییر فصول، از شعر و موسیقی که مدت های مدیدی از آن ها غافل مانده بودند، شاکر و شادمان می شدند. یکی از بیمارانم می گفت “سرطان، روان رنجوری را شفا می بخشد” اما افسوس که انسان باید تا لحظات آخر زندگی، هنگامی که بدنش مورد تهاجم سرطان قرار می گیرد، منتظر بماند تا بیاموزد چگونه زندگی کند.

در مورد کتاب درمان شوپنهاور به نقل از “الف کتاب”:

کتاب درمان شوپنهاور، رمانی خواندنی است که توسط یک نویسنده زبردست به نام اروین یالوم به تحریر درآمده است. وجه ممیز این کتاب با دیگر رمان‌های متعارف در این است که نویسنده به همان اندازه که رمان‌نویس است، روان‌شناس نیز هست و از بزرگانی است که دو سنت روان‌شناسی اگزیستانس و گروه‌درمانی را ترویج می‌کند. وی هدف از نگارش این رمان را یافتن راهی برای ارتباط با توده مردم برای انتقال معنای اساسی روان‌شناسی اگزیستانس و گروه‌درمانی عنوان کرده است.

کتاب ساختار بسیار جذابی دارد. از یک سو زندگی شوپنهاور روایت می‌شود و از سوی دیگر داستان روابط انسانی میان گروهی که پیش یک روان‌شناس درمان گروهی می‌شوند، عرضه می‌گردد. حلقه وصل این دو داستان درهم‌تنیده استاد فلسفه‌ای است که خود نیاز به درمان روانی دارد و از قضا شیفته فلسفه شوپنهاور است. نویسنده با چیره‌دستی برای هر فرد، عضو گروه داستانی ترتیب می‌دهد که به فرازی از اندیشه‌های شوپنهاور تناسب می‌یابد و این استاد فلسفه جا به‌جا این تناسب را گوشزد می‌کند.

شخصیت‌های موجود در این داستان تفاوت‌های بارزی با یکدیگر دارند و همین امر تعامل میان آنها را به امری نسبتاً سخت و پیچیده تبدیل می‌کند و مشاور روان‌شناسی آنها، به آنها کمک می‌کند تا بتوانند رابطه میان خود را اصلاح کنند چرا که پیش‌فرض این روان‌شناس و اساسا روان‌شناسی گروهی آن است که بخش عمده‌ای از مسائل روانی انسان‌ها ناشی از ناتوانی آنها در برقراری یک رابطه انسانی درست با دیگران خصوصا انسان‌های نزدیک است. این رویکرد معتقد است که اگر بتواند رابطه میان اعضای گروه‌درمانی را سامان دهد احتمالاً آنها خواهند توانست با همسران و خانواده و دوستان خود نیز رابطه مناسبی برقرار کنند.

جاذبه دیگر این کتاب آن است که هر کس در گروه سعی می‌کند که پیشینه تاریک خود را پیش دیگران علنی و افشا کند و خودسانسوری را کنار بگذارد و آنچه واقعاً در ذهن و ضمیرش نسبت به دیگران می‌گذرد آشکار کند. این روند موجب می‌شود تا آرام آرام آنها دریابند که ریشه بسیاری از ناآرامی‌ها و ناشادی‌ها دغدغه‌های وجودی است و آدمی اگر طالب آرامش واقعی است باید به این دغدغه‌ها بپردازد. نویسنده در این کتاب رویکرد شوپنهاور در پرداختن به این دغدغه‌های وجودی را به طور مفصل شرح می‌دهد ولی انتقاداتی به آن نیز بیان می‌دارد.

در مجموع، باید گفت که اگر کسی نخواهد صرفاً یک داستان سرگرم کننده بخواند بلکه بخواهد در عین سرگرمی و جذابیت، از خوراک فکری اصیلی نیز تغذیه شود، کتاب درمان شوپنهاور یک کتاب کاملاً قابل توصیه است. این کتاب در کنار کتاب «وقتی نیچه گریست» از همین نویسنده و مترجم مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهند که معنای مورد نظر نویسنده را به خوبی به خواننده انتقال می‌دهد.