روانشناسی آموزش قاطعیت نوشته دکتر هربرت فنسترهایم و جین بر

کتاب “روانشناسی آموزش قاطعیت : وقتی که می‌خواهید بگویید نه‌ نگویید بله” نوشته ی “هربرت فنسترهایم” (Herbert Fensterheim) و “جین بر” (Jean Baer) است. این کتاب با عنوان اصلی “Don’t Say Yes When You Want to Say No: How Assertiveness Training Can Change Your Life” در سال 1975 میلادی منتشر شده و “عباس چینی” در سال 1378 شمسی به فارسی برگردانده است.

میتوان عصبی نبود و طبیعی بودن را آموخت

روانشناسی آموزش قاطعیت : وقتی که می خواهید بگویید نه نگویید بله

انسان خوستار عمر با عزت و رضایتبخش است، ولی زندگی موانع و مشکلاتی پیش می آورد که ما را از رسیدن به این هدف دور می سازد. اجتماع به ما می آموزد به راه هایی عمل کنیم که با این منظور ناسازگار است. دنیا پر از کسانی است که به نحو حقارت آمیزی زندگی می کنند. آنها احساسات خشم و محبت خود را بروز نمی دهند، امیال خویش را سرکوب می کنند و در مقابل خواسته های دیگران تسلیم می شوند و آرزوهای خود را در دل نگاه میدارند و چون هیچگونه کنترلی بر زندگی خود ندارند به طور فزآینده ای نامطمئن می شوند. آنها حالت عدم قاطعیت را قبول می کنند.
شما رفتار عدم قاطعیت را با نتایج زیان بارش فرا می گیرید گرچه آن الگویی عصبی در زندگی شماست، و می توانید آن را از یاد ببرید. راه حل این مشکلات را می توانید در آموزش قاطعیت پیدا کنید.
هدفهای فرعی را تعیین کنید. تصویر ذهنی ایده آلی از خود مجسم کنید از خود بپرسید که میخواهم چگونه باشم. خود ایده آل را با تمام استعدادها و صفاتی که دوست دارید داشته باشید ببینید.

• محدودیت های خود را بشناسید

قبول کنید که در یک زمان نمی توان همه چیز شد. زمان انسان رنسانس تمام شده است شما باید اولویتها را در نظر بگیرید در این صورت ممکن است از بعضی از هدفها کاملا صرف نظر کنید.
محدودیت هدفها را از نظر استعداد و سن قبول کنید. در پنجاه سالگی می توان پیانو زدن را برای تفریح یاد گرفت، ولی برای شرکت در کنسرت خیلی دیر است. اگر قدرت هماهنگی کمی دارید بدیهی است نمی توانید قهرمان تنیس شوید اما می توانید برای تفریح آن را یاد بگیرید. همین که خود را با اعمال و زندگی تان مورد بررسی قرار دهید هدفهای دراز مدت شما ممکن است تغییر کند. درباره هدفهای دراز مدت هیچ چیز تغییر ناپذیر نیست گاهی بدون اینکه آگاه شوید تغییرات به تدریج پیش می آیند.

• یاد بگیرید دعوا کنید اما منصفانه

در کتاب “دشمن صمیمی” نوشته جورج آر.باخ و پیتر ویدن این طور نوشته شده است: «نزاع لفظی بین دوستان صمیمی و نزدیک نه تنها قابل قبول است بلکه سازنده و مفید نیز هست»
در یادگیری نزاع شما میخواهید به سه هدف برسید: درک و رسیدن به اهداف نزاع، ابراز احساسات از طریق نزاع و کنترل کردن نزاع مخرب.
نزاعهای خود را بعدا مورد بررسی قرار دهید. آیا پیروزی شما در شرایط عادلانه به دست آمده است؟ اعتماد را افزایش داده است؟ آیا مبارزه صریح و مستقیم بوده است؟ چه چیزهایی را دوست داشتید و چه چیزهایی را دوست نداشتید؟

• قاطعیت از طریق خویشتنداری

در منظومه بزرگ و حماسی اودیسه و هومر شرح می دهد که اولیس بعد از فتح جنگ تروا به اتفاق ملوانان خود به طرف مملکت حرکت کردند، راه آنها به ایتاکا از کنار جزیره سیرنس می گذشت. این جزیره مأمن مخلوقاتی بود که نیمی از آنها زن و نیمی دیگر پرنده بودند آنها با موسیقی فریبنده ملوانان را اغوا میکردند تا به ساحل بیایند تا آنها را دریده و بخورند. اولیس تصمیم گرفت در گوش ملوانان موم گذاشته تا از کنار جزیره عبور کرده و نجات پیدا کنند. در اصطلاح روانشناسی مدرن برداشتن انگیزه و جلوگیری از واکنش نامیده می شود. وقتی مردی که رژیم غذایی دارد غذا را از جلو چشمش دور نگه می دارد عمل برداشتن انگیزه را انجام می دهد. شما می توانید رفتار خود را اصلاح کرده کنترل کنید یا تغییر دهید. با استفاده از یک رشته تکنیکهای رفتاری می توانید پیشامدهای احتمالی، اقدامات، پاداشها و حتی مجازاتها را نظم دهید که واکنش شما آن طور که می خواهید باشد. حتی اگر عادت بدی در شما ریشه دوانده است می توانید رفتارهای دلخواه را جانشین رفتارهای ناپسند کنید.
مشکلات قاطعیت منجر به رفتار نامناسب می شود. اساسا اگر قاطع نباشید خیلی ضعیف جلوه می کنید. چون برای منافع خود ایستادگی نمی کنید احساس آزرده گی، اضطراب و کم ارزشی می کنید. اعمال و عکس العملهای ناقص ممکن است رفتار تجاوزکارانه داشته باشد که در بعضی موارد بروز این رفتار و دور تسلسل شما را در دام مارپیچ عصبی می اندازد.